प्रकल्पग्रस्तांची आत्मकथने ह्या उपक्रमासाठी प्रकल्पग्रस्तांच्या मुलाखती घेताना मुलाखतकारांनी खालील कार्यप्रणालीचे कोटेकोरपणे पालन करणे अपेक्षित आहे जेणेकरून ही आत्मकथने आपणांस जास्तीत जास्त शास्रोक्तपणे संकलित, प्रकाशित व संग्रहित करता येतील आणि भविष्यकालीन अभ्यासकांसाठी व जनसामान्यांसाठी उपलब्ध करून देता येतील. यासाठी -

​

मुलाखतीआधी :

​

• ​तुमच्या फोनमधील तुमच्या पसंतीच्या ऑडिओ रेकॉर्डिंग ॲपच्या सेटिंगमध्ये जाऊन शक्य असल्यास “Interview Mode”  ऑन करा जेणेकरून तुमच्या फोनमधील दोन्ही बाजूचे  मायक्रोफोन एकाच वेळी सक्रिय होतील. 

 

• कोणालातरी सोबत घेऊन कमीत कमी १० मिनिटांची नमुना मुलाखत रेकॉर्ड करून पहा जेणेकरून मुलाखतीच्या वेळी आत्मकथनकार व मुलाखतकार यांच्या बैठकीची आदर्श व्यवस्था, तुमचा मोबाईल फोन धरण्याची/ठेवण्याची आदर्श स्थिती यांसारख्या गोष्टी तुमच्या लक्षात येतील.

 

• मुलाखतीच्या किमान एक-दोन दिवस आधी आत्मकथनकारास प्रकल्पग्रस्तांची आत्मकथने : प्रश्नावली व मुलाखतीच्या सर्वाधिकारांचे हस्तांतरणची एक प्रत द्या जेणेकरून त्यांना त्या प्रश्नांसंबंधी विचार करण्यास व संबंधित आठवणींना उजाळा देण्यास पुरेसा वेळ मिळेल. मात्र प्रत्यक्ष मुलाखतीच्या वेळी आत्मकथनकाराने प्रत्येक प्रश्नाचे उत्तर दिलेच पाहिजे असे नाही हे लक्षात असू द्या. तसेच मुलाखत कोणत्याही क्षणी संपविण्याचा पूर्ण अधिकार आत्मकथनकारास असेल हेही ध्यानी असू द्या.

 

• मुलाखतीस जाताना मोबाईल बरोबर सोबत एखादी डायरी आणि पेनदेखील ठेवा. आत्मकथनकार बोलत असताना महत्वाच्या मुद्द्यांच्या नोंदी ठेवण्यासाठी त्यांचा उपयोग होईल. ह्या नोंदी त्याबाबतीत अधिक माहिती मिळविणारे प्रश्न विचारण्यास उपयोगी पडतील.

 

• मुलाखतीची ऑडिओ क्वालिटी शक्य तितक्या उच्च दर्जाची असणे मुलाखत प्रकाशित व संग्रहित करण्याच्या प्रत्येक टप्प्यावर फार महत्वाचे असते. त्यासाठी – 

 

• मुलाखतीच्या जागी मोटर्स, पंखे, पाळीव प्राणी, ट्रॅफिक इत्यादींचा गोंगाट नसल्याची खात्री करा.

​

• मुलाखतीस सुरुवात करण्याआधी तुमच्या व आत्मकथनकाराच्या सहज बोलचालीचा एक नमुना ऑडिओ रेकॉर्ड करून पहा जेणेकरून तुम्हां दोघांच्या आवाजाची पातळी तसेच आजूबाजूचा गोंगाट किंवा स्टॅटिक रेकॉर्ड होत असल्यास तेही तुमच्या लक्षात येईल व त्यावर उपाययोजना करता येईल. 

 

• ​मुलाखतीआधी आत्मकथनकर्त्यांस प्रकल्पग्रस्तांची आत्मकथने उपक्रमाचा उद्देश्य त्यांना समजेल अशा शब्दांत समजावून सांगा. नवी मुंबईच्या इतिहासात त्यांच्या आत्मकथनाचे महत्व काय आहे हे त्यांना सांगा. त्यांचे आत्मकथन, तसेच त्याची भाषांतरे, फाऊंडेशनच्या मॅगझिनमध्ये, फाऊंडेशनच्या वेबसाईटवर, फाऊंडेशनच्या सोशल पानांवर तसेच कालांतराने छापील पुस्तक व ईबुक स्वरूपात फाऊंडेशनतर्फे “ना-नफा, ना-तोटा” तत्वावर प्रकाशित केले जातील तसेच संग्रहित केले जातील हे स्पष्ट करा. ह्या  उपक्रमाबद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी कृपया ह्या पानास भेट द्या.

 

• मुलाखतीस सुरुवात करण्याआधी प्रकल्पग्रस्तांची आत्मकथने : प्रश्नावली व मुलाखतीच्या सर्वाधिकारांचे हस्तांतरण मधील सर्व तपशील पेनाने भरून घ्या. दोन्ही पानांवर तुमची आणि आत्मकथनकाराची स्वाक्षरी झाल्यानंतर हे एक महत्वाचे लीगल डॉक्युमेंट असल्याने ते काळजीपूर्वक सांभाळून ठेवा. ही मूळ प्रत तुमच्याकडून जमा करून घेण्याची व्यवस्था फाऊंडेशनद्वारे नंतर करण्यात येईल. [संदर्भासाठी प्रत]

 

• आत्मकथनकार व मुलाखतकार मुलाखतीस बसले असतानाचे फोटो काढून घ्या (सेल्फी नको) व ते Telegram ॲपचा वापर करुन 8976335654 ह्या क्रमांकावर फाऊंडेशनकडे पाठवा. [संदर्भासाठी फोटो]

 

मुलाखतीदरम्यान : 

 

• पाण्याचे दोन ग्लास समोर ठेवुनच मुलाखतीस सुरुवात करा जेणेकरून घसा कोरडा पडल्याने मुलाखतीत व्यत्यय येणार नाही.

 

• प्रश्नावलीतील सर्वच्या सर्व प्रश्न विचारलेच पाहिजेत असं नाही. एखाद्या प्रश्नाचे उत्तर आधीच्या उत्तरात मिळालेले असल्यास तो प्रश्न विचारण्याची आवश्यकता नाही. 

​

• आत्मकथनकार बोलत असताना मध्येच बोलणे टाळा. तुम्ही लक्ष देऊन ऐकत आहात हे दर्शविण्यासाठी “हं”, “हां” अशा उच्चारांऐवजी मान डोलावणे, स्मित हास्य करणे किंवा डायरीत नोंदी करणे इत्यादी शारीरिक हालचालींचा वापर करा जेणेकरून आत्मकथनकाराचे बोलणे बिनाव्यत्यय रेकॉर्ड होईल. 

​

• आत्मकथनकाराने एखाद्या प्रश्नाच्या उत्तरात काही लक्षवेधी माहिती किंवा तपशील पुरविल्यास त्यांचे उत्तर संपल्यानंतर पुढच्या प्रश्नाकडे न जाता त्यांना त्या तपशीलाबद्दल अधिक माहिती मिळेल असे सुसंबद्ध प्रश्न विचारा. जसे की, मला त्याबद्दल अजून सांगा, हे कधी घडले, कुठे, कोणी, काय इत्यादी.

 

 

मुलाखतीनंतर : 

 

• ​मुलाखत संपल्या-संपल्या – 

 

​रेकॉर्डिंग प्ले करून मुलाखत व्यवस्थित रेकॉर्ड झाली आहे याची खात्री करा. [संदर्भासाठी रेकॉर्डिंग]

 

मुलाखतीच्या ऑडिओ फाईलला आत्मकथनकाराचे नाव-गाव दर्शविणारे नाव  खालीलप्रकारे द्या : PAPM_LastnameFirstnameMiddlename_Villagename 

उदा. कोपरखैरण्यातील चंद्रकांत काळुराम म्हात्रे यांच्या मुलाखतीचे नाव PAPM_MhatreChandrakantKaluram_Koparkhairane असे असायला हवे. 

 

टेलिग्राम (Telegram) ॲपचा वापर करून ती ऑडिओ फाईल 8976335654 ह्या क्रमांकावर सीताराम म्हात्रे फाऊंडेशनकडे पाठवा.

 

• अडॉबी स्कॅन (Adobe Scan) किंवा तसल्या इतर ॲपचा वापर करून  तपशील भरलेली व स्वाक्षऱ्या केलेली प्रकल्पग्रस्तांची आत्मकथने : प्रश्नावली व मुलाखतीच्या सर्वाधिकारांचे हस्तांतरण ची दोन्ही पाने स्कॅन करा व पीडीएफ स्वरूपात सीताराम म्हात्रे फाऊंडेशनकडे पाठवा. हे डॉक्युमेंट जोपर्यंत फाऊंडेशनकडे येत नाही तोपर्यंत मुलाखत प्रकाशित अथवा संग्रहित करता येत नाही. त्यामुळे ही पायरी न चुकता पूर्ण करायला हवी. [संदर्भासाठी प्रत]

 

• ​आत्मकथनकाराकडे मुलाखतीतील मजकूराशी संबंधित ऐतिहासिक दृष्टया महत्वाची कागदपत्रे जसे की सिडकोने भूसंपादनावेळी पाठविलेल्या अव्यक्तिगत नोटीशी, वर्तमानपत्रांची कात्रणे इत्यादी तसेच त्यांचे स्वतःचे, कुटुंबियांचे  व नवी मुंबई परिसराचे जुने फोटो (सत्तर-ऐशीच्या दशकातले किंवा त्याहूनही जुने) असल्यास व त्यांची परवानगी असल्यास ती कागदपत्रे व फोटो स्कॅन करून फाऊंडेशनकडे पाठवा जेणेकरून तीदेखील मुलाखतीसोबत प्रकाशित करता येतील.