Bhakti Literature in Unicode Project
Sant Nivruttinath Gatha: Abhang 1-100
Coordinator-Editor: Chandrakant Mhatre
Unicodification: Chandrakant Mhatre
***START OF THE PROJECT SHABDAAGAR EBOOK SANT NIVRUTTINATH GATHA***
संत निवृत्तीनाथ गाथा
[१]
आदीची अनादी मूळ पै सर्वथा । पराविया कथा हारपती ॥१॥
ते अव्यक्‍तरूप देवकीचे बाळ । वसुदेवकुळ कृष्णठसा ॥२॥
मुरली ब्रह्मांडे अमिते पै अंडे । ढिसाळ प्रचंडे जया अंगी ॥३॥
निवृत्तीचे धन माजी तो श्रीकृष्ण । सांगितला प्रश्‍न गयनीराजे ॥४॥
[२]
बिंबी बिंब येक बिंबले सम्यक्‌ । आपण तिन्ही लोक एक्या रूपे ॥१॥
तो कृष्णरूपठसा गोपाळां लाधला । सर्वत्र देखिला चतुर्भुज ॥२॥
निळिमा अंबरी नीळवर्ण तेज । गोपाळ सहज बिंबाकार ॥३॥
निवृत्ति परिपाठ नीळवर्ण खरा । नंदाचिया घरा कृष्ण आले ॥४॥
[३]
कामना कामीक वासना तार्किक । रजतमसात्विक येक्या रूपे ॥१॥
ते हे कृष्णमये कृष्णनाम खेळे । भवितभावलळे पोषीतसे ॥२॥
नित्य ते अनित्य आपणचि सत्य । कार्याकारणकृत्य हरपे जेथे ॥३॥
निवृत्तीचे ध्यान धारणाविवर । सर्वरूपे घर वैकुंठ माझे ॥४॥
[४]
मीरूप कळले तूपण सांडिले । कल्पने तोडिले मुळीहुनी ॥१॥
मूळ ते नुगवे फळ ते निमाले । हरि हे घेतले जीवनहेतु ॥२॥
जाला पै सरता हरिनामपाठे । नेतसे वैकुंठे गुरुकृपा ॥३॥
निवृत्ति गयनीनाम नारायणी । अखंडता ध्यानी रामनाम ॥४॥
[५]
सनकसनंदन भक्त अंतरंग । हरिरूपे सांग पूर्ण झाले ॥१॥
तेथील उद्बोध उद्गारु पारुषे । सवे हाचि दिसे हरि आम्हा ॥२॥
निवृत्तिसंग सुलभ श्रीरंग । टाकिला उद्वेग कल्पनेचा ॥३॥
[६]
बुद्धिबोध नाही क्षमारूप सर्व । तेथे देहभाव अर्पियेला ॥ १॥
नाही काळवेळ नाही तो नियम । सर्व यमनेम बुडोनि ठेले ॥२॥
हरिरूप सर्व गयनीप्रसादे । सर्व हा गोविंद आम्हा दिसे ॥ ३॥
निवृत्ति सफळ गयनी वोळला । सर्व काळ जाहला हरिरूप ॥५॥
[७]
गयनी गहिवर कृपेचा उद्गार । वरुषला उदार अमृतमय ॥१॥
तोचि ओघ साचा मुक्‍ताईसि लाठा । चालिलो वेकुंठा समारंभे ॥२॥
कुंचे गरुडटके टाळ श्रुति हरि । चालिलो गजरी हरिसंगे ॥३॥
निवृत्ति वैष्णव सोपान खेचर । करिताती गजर हरिनामे ॥४॥
[८]
जेथुनी हे परा पश्यंती वोवरा । मध्यमा निर्धारा वैखरी वाहे ॥१॥
ते रूप सुंदर नाम ते श्रीधर । जेणे चराचर रचियेले ॥२॥
वेदाचे जन्मस्थान वेदरूप आपण । तो हा नारायण नंदाघरी ॥३॥
निवृत्तिदैवत पूर्ण मनोरथ । गोपिकांचे हित हरि माझा ॥ ४॥
[९]
भावयुक्‍त भजता हरि पावे पूर्णता । तो गोकुळी खेळता देखो हरी ॥१॥
मुक्‍तीचे माजिवडे ब्रह्म चहूंकडे । गौळणी वाडेकोडे खेळविती ॥२॥
न संपडे ध्यानी मनी योगिया चितनी । तो गोकुळीचे लोणी हरि खाये ॥ ३॥
निवृत्तिजीवन गयनीनिरूपण । तो हा नारायण गोकुळी वसे ॥४॥
[१०]
सत्यभामा माये अन्नपूर्णा होये । वेळोवेळा सोय कवळु मुखी ॥१॥
राही रखुमाई आदिमाता मोहे । नामा तो उपाये बुझाविती ॥२॥
घेरे नाम्या ग्रास ब्रह्मीचा गळाला । आवडसी गोपाळा प्रीतिहुनी ॥३॥
कुर्वाळितो हरि नुघडी तो दृष्टी । सप्रेमाचा पोटी अधिक होसी ॥४॥
धरूनि हनुवटी पाहे कृपादृष्टी । आनंदाचे सृष्टी माजी नामा ॥५॥
निवृत्ति ज्ञानदेव सोपान चांगा हरि । यांसि परोपरी कवळु देतु ॥६॥
[११]
नुघडिता दृष्टि न बोले तो वाचा । हरिरूपी साचा तल्लीनता ॥१॥
उठि उठि रे नाम्या चाल रे सांगाते । माझे आवडते जीवलगे ॥२॥
कुरवाळिला करे पुसतुसे गूज । घेई ब्रह्मबीज सदोदीत ॥३॥
ज्ञानासी लाधले निवृत्ति फावले । सोपाना घडले दिनकाळ ॥४॥
ते हे रे सखया खेचरासि पुसे । गुरुनामी विश्वासे ब्रह्मरूपे ॥५॥
निवृत्ति म्हणे आता अनाथ श्रीहरि । तूचि चराचरी हेचि खूण ॥६॥
[१२]
नुघडूनिया दृष्टि नामा पाहे पोटी । आनंदाची सृष्टि तया जाली ॥१॥
घे रे नाम्या कवळु आनंदाचा होसी । तुजमाजी निवासि हरि आहे ॥२॥
नामा पसरी मुख आनंदला तृप्त । केवळ पूर्ण भरित हरिराज ॥३॥
निवृत्तीने सेविला कवळु हा हरि । तूचि चराचरी दिससी आम्हा ॥४॥
[१३]
तंत आणि वितंत त्यामाजी मथित । नाद उमटत स्वानंदाचा ॥१॥
सोहंबीजतत्त्व गुरुनाममंत्र । ज्ञानी उपासित हरिराज ॥२॥
भेदूनि कुंडलिनी गोल्हाट निकट । आत्माराम पेठ पांडुरंग ॥३॥
निवृत्ति म्हणे मी सर्वस्व होईन । हरि हा भरीन पूर्ण देही ॥४॥
[१४]
आगम निगम सर्व सर्वोत्तम । दिननिशी राम सेवीतुसे ॥१॥
आत्मा गोड हरि आम्हा चाड धरी । अरिते संहारी आम्हा माजी ॥२॥
नेघो हरीविण दुजे ते पै भिन्न । सांगितली खूण गुरुराजे ॥३॥
निवृत्ति गयनीप्रसाद उन्मनी । निरंतर ध्यानी रामनाम ॥४॥
[१५]
भक्तीचे महिमान भक्तांसी फळले । दिनकाळ केले ब्रम्हार्पण ॥१॥
ब्रम्हार्पण राम संतोषरूप जाला । ब्रह्मचि रूप केला आपण्याऐसा ॥२॥
सर्व ब्रह्म राम वेदादिक शब्द । आपण गोविंद सर्वाघटी ॥३॥
निवृत्तीने ब्रह्म देखिले परिपूर्ण । माजी सनातन ब्रह्म सुखे ॥४॥
[१६]
सर्व हरि ब्रह्म वेदादिक मती । श्रुतीही बोलती तेणे पंथे ॥१॥
ब्रह्मामाजी जयो ब्रह्मांड उदयो । ब्रह्म हे स्वयमेवो आत्माराम ॥२॥
शास्त्रे समवाय उपनिषदे गोमती । चैतन्याची श्रुती ब्रह्ममय ॥३॥
निवृत्ति निरोपण सर्व नारायण । हरिविण दिन रिता नाही ॥४॥
[१७]
श्रुतिशास्त्रवेद यांसी नाहीं भेद । भेदवादी द्वंद्व वेगळे पडे ॥१॥
वेगळा भाविता वेगळाचि होये । ब्नह्मासी न साहे तेथिचा मळ ॥२॥
मळेसि वोविळा राहाटी गोविला । तो कैसा खुंटला बोलो आम्ही ॥३॥
निवृत्ति साधन न करा हा विश्वास । गुरुविण पाश न तुटती ॥४॥
[१८]
ध्येयध्याताध्यान ज्ञेयज्ञाताज्ञान । दृश्य द्रष्टा भान हरपती ॥१॥
पुज्य ते पूजक पूजन स्वभाव । अंती ब्रह्म एव ब्रह्मामाजी ॥२॥
तेचि हे धारणा तर्क सर्व पूर्ण । विवेक ही खूण सहजस्थिति ॥३॥
निवृत्तिधारणा ब्रह्म सनातना । नित्य नारायणा चिंती सुखे ॥४॥
[१९]
गगनीच्या गगनी तेजपूर्ण धरणी । आपणचि तरणी जगा यया ॥१॥
ब्रह्म माजीवडे गोपाळ संगती । वेद वाखाणिती ज्याची महिमा ॥२॥
लोपती त्या तारा हारपे दिनमणी । तो खेळे चक्रपाणी गोपाळामाजी ॥३॥
निवृत्तिनिधान श्रीरंग खेळतु । गोपिकांसी मातु हळुहळु ॥४॥
[२०]
गगन घोटीत उठी पृथ्वी सगळी । दाटी आपणचि पाठी कूर्म जाला ॥१॥
कासवीतुषार अमृत सधर । भक्त पारावार तारियेले ॥२॥
उचलिती ढिसाळ सवे हा गोपाळ । तो यशोदेचा बाळ नंदाघरीं ॥३॥
निवृत्ति सादर हरिरूप श्रीधर । आपण चराचर विस्तारला ॥४॥
[२१]
निरालंबबीज प्रगटे सहज । तो गौळियांचे काज करी कृष्ण ॥१॥
हरि हा सावळा वेधिलिया बाळा । माजी त्या गोपाळा गायी चारी ॥२॥
वंदिती सुरवरगण ब्रह्मादिक शरण । तो यशोदेसी स्तन मागे हरि ॥३॥
निवृत्ति ध्यान मनाचे उन्मन । योगिया जीवन हरि माझा ॥४॥
[२२]
वैकुंठदैवत देवा मुगुटमणी । ऐकिजे पुराणी कीर्ति ज्याची ॥१॥
तो हरि बाळके गोपिका कौतुक । गोपाळ सकळिक सवंगडे ॥२॥
आदि शिवा जप जपतु अमुप । ते प्रत्यक्ष स्वरूप नंदाघरी ॥३॥
निवृत्तिसमाधि उगवली सकळिका । तारी तिन्ही लोका एका नामे ॥४॥
[२३]
ब्रह्मांड उतरंडी ज्याचे इच्छे घडी । उच्छिष्टे काढी धर्माघरी ॥१॥
देखिला वो माये चक्रभूज स्वभावी । वारु ते वागवी अर्जुनाचे ॥२॥
याज्ञीक अर्पिती मंत्राच्या आहुती । द्रोपदियेप्रति भाजी मागे ॥३॥
निवृत्तिदैवत पूर्ण मनोरथ । पांडव कृतार्थ कृष्णनामे ॥४॥
[२४]
ब्रह्मादिक पूजा इच्छिती सहजा । तो गौळियांच्या काजा तिष्ठतुसे ॥१॥
देखिले सावळे पुजिती गोवळे । नंदाघरी खेळे स्वामी माझा ॥२॥
निवृत्तिदैवत पूर्ण मनोरथ । योगिये चिंतित हृदयी जया ॥३॥
[२५]
वेदबीज साचे संमत श्रुतीचे । गृह्य या शास्त्रांचे हरि माझा ॥१॥
तो हरि खेळतु प्रत्यक्ष मूर्तिमंतु । दुष्टा मुक्ति देतु जीवघाते ॥२॥
अर्जुना साहाकारी द्रौपदी कैवारी । तो विदुराचे घरी अन्न मागे ॥३॥
निवृत्तीचे धन गोकुळी श्रीकृष्ण । यादव सहिष्ण हरि माझा ॥४॥
[२६]
देवां मुकुटमणी ऐकिजे पुराणी । तो हा चक्रपाणी नंदाघरीं ॥१॥
नंदनंदन हरि गौळणी गोरस । गोकुळी हृषीकेश खेळतुसे ॥२॥
हरि हा सुकुमार भौमासुर पैजा । वोळलासे द्विजा धर्माघरी ॥३॥
निवृत्ति रोकडे नाम फाडोवाडे । हरिरूप चहुंकडे दिसे आम्हा ॥४॥
[२७]
योगियांचे धन ते ब्रह्मसंपन्न । तो हा जनार्दन नंदाघरी ॥१॥
हरिरूप माये सर्वाघटी आहे । दूधलोणी खाये गौळियांचे ॥२॥
चिंती अजामेळ नाम आले मुखा । तो वैकुंठीच्या सुखा देतु हरि ॥३॥
निवृत्तीचे धन जगाचे जोवन । नाम नारायण तरणोपाव ॥४॥
[२८]
जेथूनि उद्गारु प्रसवे ॐकारु । तोचि हा श्रीधरु गोकुळी वसे ॥१॥
जनकु हा जगाचा जीवलगु साचा । तो हरि आमुचा नंदाघरी ॥२॥
न माये वैकुंठीं योगियांचे भेटी । पाहता ज्ञानदृष्टी नये हाता ॥३॥
निवृत्ति म्हणे देवो म्हणविताहे रावो । तो सुखानुभवो यादवांसी ॥४॥
[२९]
नाही हा आकार नाही तो विकार । चतुर्भुजधर हरि माझा ॥१॥
हरिरूपजप हरिहररूप । गौळियांचे तप सहज कृष्ण ॥२॥
हरिरूप घरी सोळा सहस्र नारी । तो बाळ ब्रह्मचारी गायी राखे ॥३॥
निवृत्ति रोकडे ब्रह्मा माजिवडे । तो यशोदेचे पुढे लोणी मागे ॥४॥
[३०]
नाही यासी गोत नाही यासी कुळ । शेखी आचारशीळ कोण म्हणे ॥१॥
बाळरूपे हरि गोकुळी लोणी चोरी । त्या यशोदा पाचारी स्तन द्याया ॥२॥
सोवळा हरि वागवी सिदोरी । गोपाळांच्या करी काला देतु ॥३॥
निवृत्ति संपूर्ण कवळु देतु आण । ब्रम्ह सनातन गोकुळीचे ॥४॥
[३१]
न साहे दुजेपण आपण आत्मखूण । श्रुतीही संपूर्ण हारपती ॥१॥
वेदरूप श्रीकृष्ण योगियां जीवन । ते रूप परिपुर्ण आत्माराम ॥२॥
न दिसे वैकुंठी योगियां ध्यानबीज । तो गोपाळांचे काज करी हरि ॥३॥
निवृत्ति गयनी हरी उच्चारीत । माजी करी मनोरथ कामसिद्धि ॥४॥
[३२]
हे व्यापूनि निराळा भोगि वैकुंठसोहळा । नंदाघरी गोवळा हरि माझा ॥१॥
न साहे सगुण अवघाचि निर्गुण । तो कृष्ण आपण गोपाळवेषे ॥२॥
गायी चारी हरि मोहरी खांद्यावरी । वेणु नानापरि वातु असे ॥३॥
निवृत्ति गयनीकृपा जपतो अमुप जाण । सांगितली खूण गोरक्षाने ॥४॥
[३३]
दिसे वरिवरि नाम अवघे वैकुंठधाम । जपतो शिव वर्म रामनामे ॥१॥
ते रूप समरस गोकुळी हृषीकेश । नंदाघरी गोपवेषे हरि खेळे ॥२॥
समाधिधनधाम वैकुंठ हरिसम । योगिया पूर्णकाम हृदयी सदा ॥३॥
निवृत्तीने कथिले गुरु गयनीप्रसादे । सकळ हा गोविंद आत्माराम ॥४॥
[३४]
सर्वस्वरूपे नाम सर्वघटी घनश्याम । तो गोकुळी आत्माराम दूध मागे ॥१॥
भाग्येविण दुभते दैव उभडते । नंदाघरी आवडते हरि खेळे ॥२॥
मंजुळ वेणुवाद्ये लुब्धल्या धेनुवा । नंदाघरी दोहवा पूर्ण वाहे ॥३॥
घरोघरी दुभते गौळियां परिपूर्ण । यशोदा ते आपण गोरस घुसळी ॥४॥
गो गोपाळ हरिखु नंदा यशोदा देख । गौळियां कौतुक करिती हरि ॥५॥
निवृत्ति गयनी देव उपदेशिला सर्व । गोरक्षीं गुह्यभाव सांगती मज ॥६॥
[३५]
गोकुळी वैकुंठ वसे गोपाळामाजी सौरसे । अभक्ता न दिसे काय करू ॥१॥
पूर्वपुण्य चोखडे ब्रह्मांडकोडे । ते यशोदेकडे शोभे कैसे ॥२॥
वसुदेव अमुप देवकीये समीप । वैकुंठीचे दीप लाडेकोडे ॥३॥
उग्रसेन संप्रधार केला राज्यधर । यादवपरिवार रामकृष्ण ॥ ४॥
द्वारकानाथ हरि सोळा सहस्र नारी । बळिराम परिवारी हरि माझा ॥५॥
निवृत्ति जीवन ध्यान एक रामकृष्ण | उच्चारणी कोटि यज्ञ होती नामे ॥६॥
[३६]
भाग्येविण नसे जना भाव वसे । तेथे सर्व दिसे हरि माझा ॥१॥
फळले अमूप कृष्णनामरूप । उच्चारिता खेप हरे जना ॥२॥
नंद ते यशोदा देवकी मुकुंदा । वसुदेव सदा भाग्यनिधी ॥३॥
निवृत्ति संपूर्ण गुरुमुखे खूण । भाग्येविण जाण नये मुखा ॥४॥
[३७]
रूप हे सावळें भोगिता डोळे । उद्धवा सोहळे अक्रूरासी ॥१॥
पद रज वंदी ध्यान हे गोविदी । उद्धवा मुकुंदी तल्लीनता ॥२॥
विदुर सुखाचा नाम जपे वाचा । श्रीकृष्ण तयाचा अंगीकारी ॥३॥
निवत्तीचे ध्यान ज्ञानदेव खूण । सोपान आपण नामपाठे ॥४॥
[३८]
वैकुंठ दुभते नंदाघरी माये । ते पुर्ण पान्हा ये यशोदेसी ॥१॥
ते रूप रूपस कासवी प्रकाश । योगिजनमानस निवताती ॥२॥
सुंदर सुनीळ राजस गोपाळ । भक्तीसी दयाळ एक्या नामे ॥३॥
निवृत्ति गयनी मन ते चरणी । अखंडता ध्यानी तल्लीनता ॥४॥
[३९]
ब्रह्मांड करी हरि ब्रह्म झाडा करी । ते नंदयशोदेघरी खेळतुसे ॥१॥
त्रेलोक्यदुर्लभ ब्रह्मादिका सुलभ । रुक्मिणीवल्लभ कृष्ण सावळा ॥२॥
हिरण्याक्ष वधूनि दाढे धरी मेदिनी । तो हा चक्रपाणि यशोदेचा ॥३॥
रामावतारु गाढा दशशिरार गडा। रिठासुर दाढा तेणे पाडे ॥४॥
चतुर्भूज श्रीपति सुकुमार साजती । शंखचक्रांकिती हरि माझा ॥५॥
निवृत्ति ध्यानशूर सर्वरूपे श्रीधर । जिंकिला भौमासुर रणयुद्धी ॥६॥
[४०]
कल्पनामासोळी भवजाळ जाळी । पाशाचिये जाळी गुंतताहे ॥१॥
मायाजाळ गोवी भवसिंधु दावी । मन हे माधवी गोवी जना ॥२॥
विषयाचे पोखणे पहा तेथे शून्य । झणी हे तू मन जाऊ देसी ॥३॥
निवृत्तिसाधन मन हे अनावर । गुरुचरणी थार बिढार धरी ॥४॥
[४१]
भवार्णव हेतु काय सांगू मातु । कल्पना हे तंतु छेदीयेला ॥१॥
नाही आम्हा ठावो नाही आम्हा ठावो । वासना संदेहो बुझालासे ॥२॥
नामाचे सुमन वाचे नारायण । जनीं जनार्दन ययाहेतु ॥३॥
निवृत्तिनिरोपण ब्रह्म हे साधन । गुरुकृपाखूण हिता आली ॥४॥
[४२]
भवसागरसार तरणोपाव सोपा । कृष्णनाम खेपा हरिती जना ॥१॥
रामकृष्णमंत्र जनासी उद्धार । आणिक साचार मार्ग नाही ॥२॥
निष्काम कल्पना आधी साधी मना । ऐक्यसमीरणा हेचि करी ॥३॥
निवृत्तिधारणा गुरुचरणखुणा । ब्रह्मांड या खुणा गुरुकृपा ॥४॥
[४३]
प्रकृतीचा पैठा कल्पनामाजिठा । नपवे तो वैकुंठा कर्मजाड्य ॥१॥
आहिसेचें स्वरूप हेचि हरिरूप । न म्हणे हरि आप सर्व आहे ॥२॥
नाही त्यासी जय नुद्धरे सर्वथा । हरिविण व्यथा कोण वारी ॥३॥
निवृत्ति म्हणे धरी गुरुचरणसोये । तेणे मार्गे पाहे हरि सोपा ॥४॥
[४४]
जेथे पाहे तेथे व्यापिले अनंते । तयाविण रिते कोण ठाय ॥१॥
गगनेवीण ठावो नाही जैसा रिता । तैसा या अच्युताविणे काही ॥२॥
तेथे माझ्या चित्ता करी रहिवासु । न नकरी उदासु ऐसियाते ॥३॥
निवृत्तीने मन ठेविले चरणी । नामाची निशाणी अखंडित ॥४॥
[४५]
कासवीची पिली करुणा जरी भाकी । परी सापडली निकी चरणसोय ॥१॥
कामधेनु घरी हरि माझा गोपाळ । मज काळवेळ नाठवे तैसी ॥२॥
चातकाची चिंता जरी नपवे जीवन । तरीच शोके प्राण तृषाहेतु ॥३॥
निवृत्ति स्वानंदु कामधेनु गुरु । नामाचा उच्चारु तेणे छंदे ॥४॥
[४६]
करुणाकल्लोळणी अमृताची खोटी । भरलीसे सृष्टि हरिच्या नामे ॥१॥
सवे हरि आत्मा वेद बोले सीमा । हरि परब्रह्म रामकृष्ण ॥२॥
हरिविण ठावो न दिसे सर्वत्र । हरिविण परत्र नाही नाही ॥३॥
निवृत्तीचे घर गयनी साचार । त्यामाजी उच्चार हरि आम्हा ॥४॥
[४७]
शून्य साकार घटी जीवशिव काष्टी । मीपणासी तुटी एक्या नामे ॥१॥
ते हे नाम सोपे रामकृष्णमाळा । यासी काळवेळा नाही नाही ॥ २॥
शून्य हे ही ठाय जीव जाये जिवी । मन हे माधवी हरपत ॥ ३॥
निवृत्ति निमग्न शून्याकार घट । गुरुनामे मठ तेथे केला ॥४॥
[४८]
अनंत ब्रम्हांडे अनंत रचना । शून्य हे वासना तेथे जाली ॥१॥
मन गेले शून्यी ध्यान ते उन्मनी । चित्त नारायणी दृढ माझे ॥२॥
तेथे नाही ठावो वेदांसी आश्रयो । लोपले चंद्र सूर्य नाही सृष्टी ॥३॥
निवृत्ति म्हणे तो ठाव मज पैठा । नेतसे वैकुंठा गुरु माझा ॥४॥
[४९]
शून्य ते पूशिले निरशून्य निंबले । ब्रम्ह उगवले तेजाकार ॥१॥
काळासी करिते वासना आकळीते । दिनकाळ हरीते सेवीतसे ॥२॥
माजिटा श्रीहरि दिसे परोपरी । घटमठसरी एकु शोभे ॥३॥
निवृत्ति दाटुगे गुरुमुखे कळले । सर्वत्र गोपाळे केले मज ॥४॥
[५०]
ध्यान ना उन्मनी दृढ ना बंधन । सर्वीं सर्वपूर्ण हरि एकु ॥१॥
वेदाचा वेदकु शास्त्रांचा विवेकु । श्रुती परलोकु हरि माझा ॥२॥
उगवले क्षेत्र पिकते घोळत । तैसे हे अनंत रूप दिसे ॥३॥
निवृत्ति चोखाळ गयनीप्रसाद । श्रीरंग गोविंद दिधला मज ॥४॥
[५१]
पूर्वीलिये क्षेत्री पूर्वज पुरता । तरिच अरुता हरि दिसे ॥१॥
सर्व भावी नाम वोळले सर्वदा । अखंड गोविदा गाऊ गीतीं ॥२॥
शामतनु हरि प्रभा दिसे भानु । तो माझा जीवनु हरि आत्मा ॥३॥
निवृत्ति आवडे सद्गुरु गयनी । चित्त नारायणी तल्लीनता ॥४॥
[५२]
पीतांबर दीपडे दीपकळिका शाम । शिव आत्माराम प्रेमतनु ॥१॥
ब्रम्हांड धवळले दिसे दशदिशा । ब्रम्हचि सहसा ब्रम्हपणे ॥२॥
न दिसे भानमान दृश्याचा अनुमान । आपणचि पूर्ण तदाकार ॥३॥
निवृत्ति निर्विकार मनोमय सार । सर्व हा आचार ब्रम्हरूप ॥४॥
[५३]
गगनग्रास घोटी ब्रम्हांड हे पोटी । चैतन्याची सृष्टि आपण हरि ॥१॥
देखिला गे माये सुंदर जगजेठी । नंदयशोदे दृष्टी ब्रम्ह खेळे ॥२॥
आकाश सौरस तत्त्व समरस । तो हा हृषीकेश गोपीसंगे ॥३॥
निवृत्तिसाधन निरालंबी ध्यान । तोचि हा श्रीकृष्ण घ्यान माझे ॥४॥
[५४]
चतुराननघन अनंत उपजती । देवोदेवी किती तयांमाजी ॥१॥
तेचि हे सावळे अंकुरले ब्रम्ह । गोपसंगे सम वर्ते रया ॥२॥
निगम नाठवे वेदाचा द्योतकु । तो चतुर्भुज देख नंदाघरी ॥३॥
निवृत्ति म्हणे शंखचक्रांकित मूर्ति । आपण श्रीपति क्रीडतसे ॥४॥
[५५]
चिंतिता साधक मनासी नाकळे । तो पिकांसी आकळे करिता ध्यान ॥१॥
देखिला गे माये सगुण गुणनिधी । यशोदा गोविंदी प्रेमपान्हा ॥२॥
न माये सर्वांघटी आपणचि सृष्टी । तो यमुनेच्या तटी गायी चारी ॥३॥
निवृत्तिसाधन कृष्णाचे रूपडे । ब्रम्हांडा एवढे तदाकार ॥४॥
[५६]
निजलक्षाचे लक्ष हरपले भान । दिनमान शून्य जयारूपी ॥१॥
ते ब्रम्ह गोजिरे गोपाळसंगती । संवगडे सांगाती भाग्यवंत ॥२॥
वेणुवाद्यध्वनि यमुनाजळ स्थिर । ध्यानाचा प्रकार कृष्णनामी ॥३॥
निवृत्ति म्हणे ते स्वरूपसौख्य रूपडे । पाहाती चहूकडे योगीजन ॥४॥
[५७]
अनंतरूप देव अनंत आपण । अंतर्बाह्य खूण योगियासी ॥१॥
तो हा हरि माये गोकुळी अवतार । गोपीसंगे श्रीधर खेळतुसे ॥२॥
शास्त्रांसी नाकळे श्रुति ती बरळे । ते गोपवेषे खेळे गोपाळांमाजी ॥३॥
निवृत्तीचे सार गयनीविचार । ब्रम्ह चराचर माजी वसे ॥४॥
[५८]
ज्या रूपाकारणे देव वोळंगणें । योगी गुरुखुणे सेविताती ॥१॥
ते रूप गोकुळी गोपाळांचे मेळी । अखंड समेळी खेळतुसे ॥२॥
ब्रम्हांड कडोविकडी ब्रम्हांडघडी । या योगपरवडी हरपती ॥३॥
निवृत्तीचे धन ब्रम्ह हे रोकडे । गौळणी त्या पुढे खेळविती ॥४॥
[५९]
जेथे नरिघे ठाव लक्षिता लक्षण । सुर्यतारांगण हरपती ॥१॥
ते रूप रूपस कृष्णब्रम्हनाम । गौळियां सप्रेम वोळलेसे ॥२॥
जेथे लयलक्ष हरपो नसोये । द्वैत ते न साहे सोहंबुद्धि ॥३॥
निवृत्ति मान्यता सेवितु साकार । आपण तदाकार गोपवेषे ॥४॥
[६०]
मीपणे सगळा वेदु हरपला । शास्त्रांचा खुंटला अनुवाद ॥१॥
ते रूप सुंदर कृष्णनाम सोपार । निरालंब गोचर गोकुळीचे ॥२॥
सेविता योगियां सुलभ दुर्गम । गौळियां सुगम नाम घेता ॥३॥
निवृत्तिनिकट कृष्णनामसार । पापाचा संचार नामछेदे ॥४॥
[६१]
ध्यानाची धारणा उन्मनीचे बीज । लक्षिता सहज नये हाता ॥१॥
ते हे कृष्णनाम सखे नंदाघरी । गौळिया माझारी ब्रम्ह खेळे ॥२॥
न दिसे पाहता शेषांदिका गति । यशोदे श्रीपति बाळ जाला ॥३॥
गुंतलो मायाजाळी अनंतरचने । तो चतुरानना खुणे न संपडे ॥४॥
नकळे हा निर्धारु तो देवकी हो देवी । शेखी तो अनुभवीं भुलविला ॥५॥
निवृत्तिरचना कृष्णनामे सार । नंदाचे बिढार ब्रम्ह जाले ॥६॥
[६२]
हा पुरुष की नारी नव्हे तो रूपस । शेखी जगदीश जगद्रूपे ॥१॥
ते हे कृष्णरूप यशोदेकडीये । नंदाघरी होये बाळरूप ॥२॥
ज्याते नेणे वेद नेणती त्या श्रुती । त्या गोपिका भोगिती कामरूपे ॥३॥
निवृत्तीचे ब्रम्ह कृष्णनामे खेळे । असंख्य गोवळे ब्रह्मरूप ॥४॥
[६३]
जेथे नाही वेदु नाही पै शाखा । द्वैताचा हा लेखा हारपल ॥१॥
ते रूप वोळले नंदायशोदेसार । वसुदेवबिढार भाग्ययोगे ॥२॥
न मायेपुरता ब्रम्हांड उभवणी । त्यालागी गौळणी खेळविती ॥३॥
निवृत्ति ब्रम्हरस सेवितुसे सोपे । नामे पुण्यपापे हारपती ॥४॥
[६४]
आगमनिगम बोलत वैखरी । तो यशोदेच्या करी धरुनि चाले ॥१॥
न संपडे शिवा बैसताचि ध्यानी । जालिया उन्मनी दृश्य नव्हे ॥२॥
कमलासनी ब्रम्हा ध्यानस्थ बैसला । पाहता पाहता मुळा न संपडे ॥३॥
निवृत्ति गयनी सांगतुसे खुणा । तो देवकीचा तान्हा बाळ जाला ॥४॥
[६५]
अष्टांगसाधने साधिती पवन । ज्यासि योगीजन शिणताती ॥१॥
तो हा कृष्ण गोपीगोपाळांमाझारी । क्रीडा नानापरी करी आत्मा ॥२॥
अठरा साहीजणे बोलती परवडी । तो माखणासी जोडी स्वये कर ॥३॥
निवृत्तीचे ध्येय कृष्ण हाचि होय । गयनीनाथे सोय दाखविली ॥४॥
[६६]
म्हणवितो नंदाचा बाळ यशोदेचा । आपण चौवाचातीत कृष्ण ॥१॥
शब्दांसी नातुडे बुद्धीसी सांकडे । तो सप्रेमे आतुडे स्मरता नाम ॥२॥
उपचाराच्या कोटी न पाहे परवडी । तो प्रेमळाची घोडी धोई अंगे ॥३॥
निवृत्तीचे तप फळले अमुप । गयनीराजे दीप उजळिला ॥४॥
[६७]
अंधारिये राती उगवे हा गभस्ति । मालवेना दीप्ति गुरुकृपा ॥१॥
तो हा कृष्ण हरि गोकुळामाझारी । हाचि चराचरी प्रकाशला ॥२॥
आदिमध्यअंत तिन्ही जाली शून्य । तो कृष्ण निधान गोपवेशे ॥३॥
निवृत्तिनिकट कृष्णनामपाठ । आवडी वैकुंठ वसिन्नले ॥४॥
[६८]
न जाणू त्या कळाकुसरी गोपाळा । नाम हे मंगळ अच्युताचे ॥१॥
हेचि मज द्यावे सप्रेम आपुले । ध्यातुसे पाउले एवढ्यासाठी ॥२॥
न मागे नेघे काही याविण आणिक । सप्रेमाची भूक तृष्णा करी ॥३॥
समर्थाचे घरी काही नाही उणे । अखंड प्रेम देणे कृष्णनामी ॥४॥
इतुकेचि दातारा पुरवि माझे कोड । याविण काबाड भार नेघे ॥५॥
निवृत्ति सप्रेम संजीवनी मूळ । स्मरता काळ वेळ नाही नामी ॥६॥
[६९]
परंपरा भक्त उद्धरिले प्रेमे । सांडिले दुर्गम सांसारिक ॥१॥
नसते भवभय होते जे मानसी । स्मरता नाम त्यासी नाही केले ॥२॥
पाहता तुझे नामरूप दृश्य नोहे । तो भक्‍तालागी होय कृष्णठसा ॥३॥
निवृत्तीचे नाम रूप निराकार । कृष्ण हा साचार गयनीकृपा ॥४॥
[७०]
आदिनाथ उमा बीज प्रकटिले । मच्छिंद्रा लाधले सहज स्थिती ॥१॥
तेचि प्रेममुद्रा गोरक्षा दिधली । पुर्ण कृपा केली गयनीनाथा ॥२॥
वैराग्ये तापला सप्रेमे निवाला । ठेवा जो लाधला शांतिसुख ॥३॥
निर्द्वंद्व निःशंक विचरता महीं । सुखानंद हृदयी स्थिर जाला ॥४॥
विरक्तीचे पात्र अन्वयाचे मुख । देऊनि सम्यक अनन्यता ॥५॥
निवृत्ति गयनी कृपा केली पूर्ण । कूळ हे पावन कृष्णनामे ॥६॥
[७१]
आकारी दिसे निराकारी वसे । तोचि हृदयी दिसे अगा रया॥१॥
नाही तो आहे न दिसे ना पाहे । अवघा होऊनि राहे तन्मयता ॥२॥
स्वरूप उखर नमो मनसार । एकतत्त्वनिर्धार हरि नांदे ॥३॥
निवृत्तीची खूण अवघेचि होणे । एका नारायणे भरले दिसे ॥४॥
[७२]
विश्वी विश्‍वपति असे लक्ष्मीनाथ । आपणचि समर्थ सर्वारूपी ॥१७
ते रूप गोकुळी नंदाचिये कुळी । यशोदेजवळी बाळकृष्ण ॥२॥
सर्वघटी नांदे एकरूपसत्ता । आपणचि तत्वता सर्वांरूपी ॥३॥
निवृत्तीचे पार कृष्णचि पै सार । गोकुळी अवतार नंदाघरीं ॥४॥
[७३]
एकरूप दिसे भेदरूपे भासे । ज्ञानियासी कैसे एकतत्व ॥१॥
तत्वता श्रीहरि एक असे सर्व । सांडूनि देहभाव पूर्ण पाहा ॥२॥
देवेविण कोठे रिते नाही सर्वथा । संपुर्ण परता हरि आहे ॥३॥
निवृत्तीची खूण एकतत्वरूपे । पाहता हे सोपे गुरुखुणे ॥४॥
[७४]
देहाच्या दीपकी एकी वस्तु चोख । असोनिया शोक का करितोसी ॥१॥
देहभरि आत्मा नांदे निरंतर । असता हा विचार का धावतोसी ॥२॥
तुझे तू पाही आहे ते घेई । एकरूप होई गुरुखुणे ॥३॥
निवृत्तीचे सार हरिरूप सदा । नित्य परमानंदा रातलासे ॥४॥
[७५]
नेणो पै द्वैत अवघेचि अद्वैत । एकरूप मात करू आम्ही ॥१॥
अवघाचि श्रीहरि नांदे घरोघरी । दिसे चराचरी ऐसे करा ॥२॥
सेवावे चरण गुरुमूर्तिध्यान । नयनी संपन्न ब्रम्हरसे ॥३॥
निवृत्ति चोखडा ब्रम्हरसु उघडा । गुरुकृपे निवाडा निवडिला ॥४॥
[७६]
समता धरा आधी टाका द्वैतबुद्धि । आपे आप शुद्धि गोविंदी रया ॥१॥
सम नांदे हरि विषम अघोरी । निवत्ति चराचरी सांगतुसे ॥२॥
सम शेजबाज सम सम केशीराज । सम तृष्टे भोज आत्मराज ॥३॥
निवृत्तीचे धन अखंड परिपूर्ण । आपणचि नारायण तुष्टे सदा ॥४॥
[७७]
राम राम जप समत्वे साधावा । अहंकार टाकावा अहंबुद्धि ॥१॥
सुटसी रे नामे आपे आप संभ्रमे । नित्य नाम नेमे जपतु जावे ॥२॥
देवेविण नाही सर्व शास्त्र बोले । हरिरूपी बोधले तेचि धन्य ॥३॥
सुखावरी सुख निःसंग रे आचरे । केशव निर्धारे तुष्टे सदा ॥४॥
निवृत्ति म्हणे पुण्य होईल अगाध । एकनामे गोविंद तुष्टे सदा ॥५॥
[७८]
दुभिले द्विजकुळी आले पै गोकुळी । नंदयशोदे जवळी बाळकृष्ण ॥१॥
खेळे लाडेकोडे गौळणी चहूकडे । नंदाचे केवढे भाग्य जाणा ॥२॥
ज्या रूपे वेधले ब्रम्हांड निर्मळे । तेचि हे आकारले कृष्णरूपे ॥३॥
निवृत्ति दिवटा कृष्णाचिया वाटा । नामेचि वैकुंठा पावन होती ॥४॥
[७९]
देही देव आहे हे बोलती वेद । परि वासनेचे भेद न दवडिती ॥१॥
वसना पै चोख तेथेचि वैकुंठ । भावोचि प्रगट होय जना ॥२॥
न लगती सायास करणे उपवास । नाममात्र पाश तुटे जना ॥३॥
निवृत्ति पाहातु देहामाजी प्रांतु । देवोचि दिसतु सर्वां घटीं ॥४॥
[८०]
जाणिवेचेनि पैसे वासना हे हिंडे । आनान ब्रम्हांडे शोधिताहे ॥१॥
तैसे नको जना निरंतर वासना । वैकुंठभजना करिजो रया ॥२॥
जाणीव नेणीव अवघा श्रीअनंत । नेणोनि उचित हरि भजे ॥३॥
निवृत्तीचे तट भजन अविनाश । भजनेचि पाश तुटे रया ॥४॥
[८१]
एकतत्त्व हरि अवघी सृष्टी त्याची । वासना मोहाची जाली असे ॥१॥
तत्व ते श्रीहरि अद्वैत कुसरी । ब्रम्हांडवोवरी क्षरलासे ॥२॥
त्रिपुटी त्रिगुण सत्वरजसार । नामेचि वेव्हार तुटे रया ॥३॥
निवृत्ति समता हरिप्रेमगुण । कृष्ण हेचि ध्यान मनामाजी ॥४॥
[८२]
शांतीचे भजन क्षमेचा कळवळा । गोपाळ सकळा देही नांदे ॥१॥
आचार पवित्र नामचि पै पात्र । साठविले शास्त्र दो अक्षरी ॥२॥
रूपाचे सगुण निर्गुण दाटले । नामेचि आटले मोहजाळ ॥३॥
निवृत्ति पडळ उडाले पै भान । गयनीने ज्ञान उपदेशिले ॥४॥
[८३]
भेदूनि ब्रह्मांड आणियेली कळा । नित्यता सोहळा हरिप्रेमे ॥१॥
हरि धरा चित्ती मन मारा मुक्‍ती । प्रपंचसमाप्ति हटेपाटे ॥२॥
विश्रांतीसी स्थान आसनी शयनी । हरिध्यानपर्वणी पुरे आम्हा ॥३॥
निवृत्तिसागर हरिरूप नित्य । सेविला तो सत्य दो अक्षरी ॥४॥
[८४]
दीपाची कळिका दीपी कीं सामावे । तैसा जीवशिव वोळखीजो जी ॥१॥
दीप आहे देही तयाचे हे प्रकाश । त्याचेनि सावकाश हरि भजे रया ॥२॥
न मिळे आयुष्य न मिळे घटिका । देह क्षण एका जाईल रया ॥३॥
निवृत्तीचा दीप दीपचि ये मुसे । आटोनी सौरसे एक जाला ॥४॥
[८५]
कळिकेसी ज्योति सामावली तेजी । तैसा हरि हा सहजी सर्वगतु ॥१॥
सर्वत्र भजन हरि हेचि खूण । हरि हा प्रमाण दो अक्षरी ॥२॥
नित्यमुक्‍त एक आत्मतत्व दीप। हरि हा संकल्प करिजेसु ॥३॥
निवृत्ति सर्वदा हरिभजन दाट । नित्यता वैकुंठ अखंडित ॥४॥
[८६]
अनुभवाच्या गावी ज्ञान हेचि फळ । विज्ञान केवळ वृक्ष तया ॥१॥
साधनीं स्वानुभव अनुभवीं अनुभव । ब्रम्हाची राणीव आम्हा घरी ॥२॥
रिकामा बरळु नसे खेळे मेळे । ब्रम्हचि कल्लोळे भोगीतुसे ॥३॥
निवृत्ति सरळ निरसले अज्ञान । सर्वत्र संपन्न आत्माराम ॥४॥
[८७]
गगनघास घोटी सर्व ब्रम्हांडे पोटी । निमूनिया शेवटी निरालंबी ॥१॥
ते ब्रम्ह सावळे माजी लाडेकोडे । यशोदेमायेपुढे खेळतसे ॥२॥
ब्रम्हांडाच्या कोटी तरंगता उठी । आप आपासाठी होत जात ॥३॥
निवृत्तीचे ध्यान यशोदेचे धन । वासुदेव खूण आम्हामाजी ॥४॥
[८८[
प्रकृतीचेनि घाये घायवट नव्हे । आत्मारामसोये आत्मकळिके ॥१॥
कळिका उन्मनी गोल्हाट कवळी । सत्रावीचे जवळी आत्मा स्वामी ॥२॥
हे खूण घेई सोपानाजवळी । मनाची काजळी उरो नेदी ॥३॥
निवृत्ति म्हणे ज्ञान सोपान सांग । विकल्पाचा पांग नाही नाही ॥४॥
[८९]
क्षमा सम नेम हाचि परिपुर्ण । राम होई तू निष्काम निःसंदेह ॥१॥
तूचि रे साचार होसील पूर्णता । निर्गुणी समता नाही जैशी ॥२॥
व्योमामाजी अभ्र जातसे सरळ । त्यासी अळुमाळ दृश्य नव्हे ॥३॥
निवृत्ति म्हणे नव्हे हे तैसे चोख । अंतरबाह्य वेष आत्मरूपे ॥४॥
[९०]
रामनाम मुखी तो एक संसार । येऱ्हवी अघोर नरक रया ॥१॥
संसारनरक रामनामसार । तरले पामर पतित देखा ॥२॥
अजामिळ नामे तरला पतित । नारायण त्वरित आले तेथे ॥३॥
हरिनाम हेचि शास्त्र पै जयाचे । तयासी यमाचे भय नाही ॥४॥
उघडा मोक्षमार्ग गोविंदस्मरणे । रामनामकीर्तने मोक्षपद ॥५॥
निवृत्तिसंचित रामनाम महिमा । अवघीच पोर्णिमा हरिपाठे ॥६॥
[९१]
सोपान सवंगडा स्वानंद ज्ञानदेव । मुक्‍ताईचा भाव विठ्ठलराज ॥१॥
दिंडी टाळ घोळ गाती विठ्ठलनाम । खेचरासी प्रेम विठ्ठलाचे ॥२॥
नरहरि विठा नारा ते गोणाई। प्रेमभरीत डोही वोसंडती ॥३॥
निवृत्ति प्रगट ज्ञानदेवा सांगे । पुंडलीकासंगे हरि खेळे॥४॥
[९२]
काला तव निकटी श्रीरंग जाले । भक्तांचे सोहळे पुरविले ॥१॥
वेणुनादी काला एकत्र पै जाला । दहीभात झेला झेलीतु देव ॥२॥
तोचि कवळु घेतु नामयासी देतु । ज्ञानासी भरीतु पूर्णदोषे ॥३॥
निवृत्ति सोपान कालवले कालीं । खेचरासी धाली ताहानभूक ॥४॥
[९३]
वैष्णवांचा मेळ सकळ मिळाला । विठ्ठलनाम काला पंढरीसी ॥१॥
हरिनाम विनट हरि उच्चारीत । सप्रेम डुलत भक्‍तजन ॥२॥
चालिला सोपान ज्ञानदेव निधी । मुक्‍ताई गोविंदी तल्लीनता ॥३॥
निवृत्ति खेचर परसा भागवत । आनंदे डुलत सनकादिक ॥४॥
[९४]
चांगया लाधले नामया फळले । दिधले विठ्ठले हरिकृपा ॥१॥
प्रेमाचे पुतळे भीमातीरा आले । जयजयकार केले हरिभक्तीं ॥२॥
वैकुंठ आपण भक्तामाजी खेळे । पुंडलीकलीळे खेळतुसे ॥३॥
निवृत्ति निवाला आनंदे नाचतु । उन्मनी भरितु ज्ञानदेव ॥४॥
[९५]
आनंद सर्वांचा काला अरुवार । नामया साचार फुंदतुसे ॥१॥
राहीरखुमाई सत्यभामा माता । आलिया त्वरिता काल्यामाजी ॥२॥
उचलिला नामा प्रेमाचे स्फुंदन । नुघडी तो नयन काही केल्या ॥३॥
बुझावीत राही रखुमादेवी बाही । पितांबर साई करिती हरि ॥४॥
ज्ञानासी कवळु सोपानासी वरु। खेचरा अरुवारु कवळु देतु ॥५॥
निवृत्ति पूर्णिमा भक्‍तीचा महिमा । नामयासी सीमा भीमातीरी ॥६॥
[९६]
तव आनंदला हरि पूर्ण लोटला । मुक्‍ताई लाधला प्रेमकवळु ॥१॥
चांगयाचे मुखी घालीत कवळु । आपण गोपाळु दयासिंधु ॥२॥
दिधले ते घेई पूर्ण ते होई । सप्रेमाचे डोही संतजग ॥३॥
नामया विठया नारया लाधले । गोणाई फावले अखंडित ॥४॥
राही रखुमाई कुरवंडी करिती । जिवे वोवाळिती नामयासी ॥५॥
निवृत्ति खेचर ज्ञानदेव हरि । सोपान झडकरी बोलाविला ॥६॥
[९७]
आपलेनि हाते कवळु समर्पी । ब्रम्हार्पण मुखी ब्रम्हपणे ॥१॥
सोपान सावता निवृत्तिनिधान । यासि जनार्दन कवळ देतु ॥२॥
ब्रम्हपद हरि ब्रम्ह अभ्यंतरी । सर्वत्र श्रीहरि दिसे तयां ॥३॥
देऊनि हस्तक पुशी पीतांबरे । पुसतसे आदरे काय आवडे ॥४॥
राही रखुमाई कांसवीतुषार । अमृतपाझर सर्वांघटी ॥५॥
निवृत्ति खेचर सोपान सावता । हरि कवळु देता तृप्त जाले ॥६॥
[९८]
गोपाळ सवंगडे आले वाडे कोडे । असंख्य बागडे हरिरूपी ॥१॥
बिंबली पंढरी हरिरूपी सार । अवघा श्रृंगार विठुलराजु ॥२॥
कालया कौशल्य नामदेव जाणे । तेथिलीये खुणे निवृत्तिराजु ॥३॥
ज्ञानदेव सोपान जगमित्र नागा । नरहरि वेगा झेलिताती ॥४॥
वैकुंठ सावळे माजी भक्‍तमेळे । काला एक्या काळे करिताती ॥५॥
निवृत्ति संपुर्णता घेऊनि उद्गारू । सेविला उदारू हरिराणा ॥६॥
[९९]
पांडुरंग हरि माजी भक्‍तजन । कैसे वृंदावन शोभतुसे ॥१॥
ब्रम्हादिक ठेले विमाने अंबरी । काला तो गजरी पंढरीये ॥२॥
सनकादिक देव देहुडा पाऊली । गोपाळ वाकुली दाविताती ॥३॥
पुंडलीक नाचे देवमुनी सर्व । भीमातीरी देव प्रगटले ॥४॥
ज्ञानदेव सोपान विसोबा खेचर । नरहरि सोनार नाचताती ॥५॥
निवृत्ति मुक्‍ताई चांगदेव गाढा । हरीचा पवाडा झेलिताती ॥६॥
[१००]
न साधे योगीं न संपडे जगी । ते नंदाच्या उत्संगी खेळे रूप ॥१॥
कृष्ण माझा हरि खेळतो गोकुळी । गोपिकां सकळी वेढियेला ॥२॥
गायींचे कळप गोपाळ अमूप । खेळतसे दीप वैकुंठीचा ॥३॥
निवृत्ति दीपडे वैकुंठ सांवडे । यशोदामाये कोडे चुंबन देत ॥४॥